کبد چرب چیست و چطور درمان میشود؟ آیا روشهای خانگی برای درمان کبد چرب مناسب است؟ درمان بیماری کبد چرب چقدر طول میکشد؟ برای درمان کبد چرب روشهای اصولی و خانگی وجود دارد و اگر میخواهید بدانید که برای از بین بردن چرب و همچنین جلوگیری از بروز کبد چرب چه کارهایی باید انجام شود، در ادامه با ما همراه باشید.
کبد چرب یک بیماری خاموش است و متاسفانه بیش از 30 درصد ایرانیها مبتلا به بیماری کبد چرب هستند!
علت کبد چرب و دلایل اصلی چرب شدن کبد خوردن غذاهای نادرست، نوشیدن الکل، ورزش نکردن و در نهایت اضافه وزن است. برای درمان کبد چرب اولین کاری که باید انجام شود کاهش وزن طبیعی است. یعنی اگر بتوانید حداقل 5 درصد از وزن خودتان را کم کنید تاثیر بسیار زیادی در شرایط کبد دارد.
فهرست مطلب
بیماری کبد چرب چیست؟
بیماری کبد چرب همانطور که از نام آن پیداست به این معنی است که چربی بیش از حد در کبد تجمع کرده است. در بدن فرد سالم، کبد به حذف سموم کمک میکند و پروتئین گوارشی صفرا را تولید میکند. اگر کبدی دارای 5 تا 10 درصد چربی باشد کبد چرب نامیده میشود. کبد چرب یک موقعیت مخرب را در بدن ایجاد میکند و بدتر اینکه هیچ علامت هشدار دهندهای در ابتلا ندارد.
بیماری کبد چرب به دو نوعِ کبد چرب الکلی و کبد چرب غیرالکلی تقسیم میشود. علت اصلی بروز کبد چرب الکلی، مصرف بیش از اندازهی الکل است درحالیکه عواملی غیر از سوءمصرف الکل در ابتلا به کبد چرب غیرالکلی دخالت دارند. به غیر از مصرف بیش از حد الکل، عواملی مانند کلسترول خون بالا، فشار خون بالا، چاقی، دیابت نوع ۲، هپاتیت ویروسی، کاهش وزن سریع و سوءتغذیه میتوانند در بروز کبد چرب مؤثر باشند.
معمولا بیماری کبد چرب در ابتدا علائم خاصی ندارد. هرچند ممکن است علائمی مانند دردهای شکمی، احساس خستگی، کاهش اشتها و … در برخی افراد ظاهر شود. از این رو تشخیص درست و بهموقعِ بیماری کبد چرب، پیش از شروع روند درمان کبد چرب ضروری است. تاکنون راههای درمان چربی کبد به صورت قطعی شناسایی نشده است و کبد چرب درمان قطعی ندارد. ولی عوارض منفی این بیماری میتواند با تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی سالم و درمانهای خانگی تا حد زیادی کاهش یابد.
درمان کبد چرب به روش خانگی و با مواد غذایی و دارو های گیاهی
-
کاهش وزن برای درمان کبد چرب
انجمن بیماریهای كبدی در امریکا (AASLD)، كاهش وزن را به عنوان یک اصل مهم در بهبود پیشرفت و علائم بیماری کبد چرب غیرالکلی میشناسد. این انجمن توصیه میکند که افراد دارای کبد چرب غیرالکلی هستند، برای درمان آن بین 3 تا 5 درصد از وزن خود رابرای کاهش چربی در کبد، کاهش دهند. همچنین بیان شده است که از دست دادن بین 7 تا 10 درصد از وزن بدن میتواند علائم دیگر کبد چرب غیرالکلی مانند التهاب، فیبروز و جای زخم را کاهش دهد.
بیشتر افرادی که دچار کبد چرب هستند! شاخص توده بدنی آنها از حد نرمال خارج شده. البته به ندرت افرادی را ممکن است ببینید که وزن پایین دارند اما دچار کبد چرب هستند! اولین مرحله برای درمان چربی کبد، پایین آوردن وزن است. استفاده از رژیم غذایی مناسب و کاهش وزن به درمان کبد چرب کمک میکند.
اگر متوجه شدید آنزیمهای کبد بالایی دارید و یا جدیداً به کبدچرب دچار شدید، با تغییر و اصلاح رژیم غذایی میتوانید در 2 هفته شرایط کبد بهتر کنید. قبل از شروع برنامه کاهش وزن و برای انتخاب بهترین رژیم غذایی برای کبد چرب حتماً با یک رژیم درمانگر یا متخصص تغذیه و متخصص داخلی مشورت کنید. یک متخصص تغذیه میتواند یک برنامه غذایی مناسب را برای رسیدن به کاهش وزن با هدف درمان کبد چرب و انتخاب مواد مغذی پیشنهاد دهد.
2. از غذاهایی که قند اضافه شده دارند پرهیز کنید
قندهای غذایی مانند فروکتوز و ساکارز با ایجاد کبدچرب ارتباط دارند. تحقیقات سال 2017 ارتباط این قندها وایجاد چربی در کبد را شرح میدهد. مقصراصلی غذاهای خریداری شده و فرآوری شده تجاری، مانند:
- کلوچه، دونات، شیرینی و کیک؛
- آب نبات؛
- نوشیدنیهای ورزشی؛
- نوشیدنیهای انرژیزا؛
- محصولات لبنی شیرین شده، مانند ماستهای طعمدار؛
- بستنی؛
- غلات شیرین؛
برای تشخیص اینکه آیا یک بستهبندی غذایی حاوی شکر اضافه شده است، از جمله ساکاروز، فروکتوزومالتوز، قندها هستند. قندهای دیگری که معمولاً به محصولات غذایی اضافه میشوند عبارتند از:
- نیشکر؛
- شربت ذرت با فروکتوز بالا؛
- عسل؛
- ملاس؛
- شیرین کننده ذرت؛
- کنسانتره آبمیوه؛
روش دیگر برای تشخیص مقدار قند موجود در یک ماده غذایی، خواندن برچسب مواد موجود تغذیهای و بررسی حداقل شکر موجود در آن است.
3. استفاده از لیمو ترش
لیموترش ویتامین سی بالایی دارد. این ویتامین با خاصیت آنتیاکسیدانی خود به کبد کمک میکند تا با تولید آنزیمی به نام گلوتاتیون، اثرات سموم را بر کبد خنثی کند. بنابراین لیموترش با خاصیت سمزداییاش بهعنوان یک درمان خانگی کبد چرب شناخته میشود و به بهبود کبد چرب کمک میکند. همچنین ترکیب دیگری که در لیموترش وجود دارد، نارنجین نام دارد و در کاهش التهابات کبدی مؤثر است.
آب نصف یک لیموترش را در یک لیوان آب بریزید و آن را میل کنید. این کار را دو یا سه بار در روز و بهمدت چند هفته تکرار کنید. همچنین میتوانید دو تا سه لیموترش را برش بزنید، در ظرف آبی بریزید و آن را در بازههای منظمی میل کنید.
4. بادام زمینی
شاید به نظرتان عجیب بیاید، اما درست شنیدید! بادامزمینی نقش مهمی در پیشگیری از بیماری کبد چرب دارد، چراکه اشتهای کاذب را مهار میکند. مصرف روزانه چند عدد بادام زمینی در فواصل معین باعث ایجاد حس سیری و عدم تمایل به خوردن تنقلات ناسالم و پرخوری میشود که از علل اصلی ابتلا به کبد چرب هستند.
5. درمان خانگی کبد چرب با استفاده از گیاه قاصدک
گیاه قاصدک گزینهی مناسبی برای درمان کبد چرب است. این گیاه به تجزیهی چربی جمعشده در کبد کمک میکند و عملکرد کبد را بهبود میبخشد و داروی گیاهی برای کبد چرب است. براساس تحقیقاتی که نتایج آن در سال ۲۰۱۳ به چاپ رسیده است، عصارهی برگ قاصدک میتواند در پیشگیری و درمان چاقی مرتبط با کبد چرب غیرالکلی مؤثر باشد.
یک قاشق چایخوری ریشهی خشکشدهی قاصدک را به یک فنجان آب داغ اضافه کنید. بهمدت ۵ تا ۱۰ دقیقه درپوشی روی آن بگذارید. میتوانید کمی عسل به آن بیفزایید تا از خواص عسل نیز بهرهمند شوید و نوشیدنیتان را خوشمزهتر کنید. روزانه سه فنجان از این نوشیدنی را میل کنید. این کار را بهمدت چند هفته ادامه بدهید. همچنین میتوانید از برگ قاصدک در سالادها و غذاها استفاده کنید. اگر در دوران بارداری بهسر میبرید یا به بیماری دیابت مبتلا هستید، از مصرف این گیاه خودداری کنید.
6. عرق کاسنی
یکی از عرقیات مفید برای درمان کبد چرب با طب سنتی، عرق گیاه کاسنی است که کارش تقویت سیستم گوارشی و پاکسازی و سمزدایی کبد است. به علاوه اینکه یکی از گیاهان مفید درمان خانگی برای کاهش چربی خون و درمان کبد به شمار میرود. روزی یک فنجان کوچک عرق کاسنی همراه با آب یا یک فنجان دمنوش کاسنی میتواند به بهبود کبد چرب کمک کند.
7. رژیم مدیترانهای
تحقیقات سال 2017 نشان میدهد که رژیم مدیترانه ای ممکن است به کاهش چربی کبد حتی بدون کاهش وزن کمک کند. رژیم غذایی مدیترانهای همچنین به درمان عوارضی که با NAFLD همراه است مانند کلسترول بالا، فشار خون بالا و دیابت نوع 2 کمک میکند. این برنامه غذایی بر انواع غذاهای گیاهی از جمله میوه و سبزیجات تازه و حبوبات به همراه چربیهای سالم تمرکز دارد. در اینجا بعضی از این مواد آورده شده است:
- میوهها و سبزیجات: انواع توتها، سیب، پرتقال، موز، خرما، انجیر، خربزه، سبزیجات برگ، بروکلی، فلفل، سیب زمینی شیرین، هویج، کدو حلوایی، خیار، بادمجان و گوجه فرنگی را امتحان کنید.
- حبوبات: سعی کنید لوبیا، نخود فرنگی، عدس و نخود را در رژیم خود بگنجانید.
- چربیهای سالم: از روغنهای سالم مانند روغن زیتون خوب با کره استفاده کنید. آجیل، دانههای مغذی، آووکادو و زیتون که حاوی غلظت بالایی از چربیهای سالم هستند.
- ماهی و گوشت بدون چربی: هفتهای دو بار از ماهی استفاده کنید. تخم مرغ و مرغهای بدون چربی مانند مرغ و بوقلمون بدون پوست چربی متعادل دارند.
- غلات غنی: غلات و غلات فرآوری نشده مانند نان سبوس دار، برنج قهوهای، جو دوسر، کوسکوس، ماکارونی گندم سبوس دار یا کوینوا را مصرف کنید.
8. سبزی
براساس مطالعهای که در «European Journal of Medicinal Chemistry» به چاپ رسید، ترکیبات طبیعی موجود در سبزیجات، میوهها و گیاهان برای درمان کبد چرب مفیدند و داروی گیاهی برای کبد چرب هستند. بنابراین افزودن این مواد به رژیم غذایی بسیار ضروری است.
یک راه مناسب برای بهرهمندی از خواص سبزیجات، گرفتن آب آنهاست. با این کار میتوانید تا حد زیادی آسیبهای واردشده به کبد را جبران کنید. مصرف آبِ سبزیجات، هضم و جذب آنها را آسانتر میکند. سبزیجاتی مانند کلم پیچ، کلم، کاهو، گل کلم، کلم بروکلی، مارچوبه، چغندر و کرفس در سمزدایی کبد مؤثرند.
9. درمان خانگی کبد چرب با خاکشیر
خاکشیر از گیاهان دارویی پرکاربرد برای درمان خانگی، پاکسازی و سمزدایی کبد بوده و به قاتل کبد چرب مشهور است. عرق خاکشیر برای پاکسازی خون، کبد و کاهش وزن در طب سنتی توصیه میشود. اگر از بیماری کبد چرب رنج میبرید و به دنبال درمان خانگی کبد چرب با خاکشیر هستید میتوانید یکی از راههای زیر را امتحان کنید:
- خاکشیر را با ترنجبین ترکیب کنید. این ترکیب خاصیت رطوبت دهندگی دارد، برای درمان سودا و بلغم توصیه میشود و مزاج خشک (صفرا و سودا) را نرم میکند.
- روشهای مختلفی برای درمان خانگی کبد چرب با خاکشیر وجود دارد. یکی از آنها مصرف جوشانده خاکشیر است. دو قاشق غذاخوری خاکشیر را با دو لیوان آب بجوشانید و ناشتا میل کنید. بهتر است تا نیم ساعت پس از مصرف این جوشانده چیزی نخورید.
- ترکیب خاکشیر با کاسنی و شاهتره هم برای سمزدایی کبد توصیه میشود. یک قاشق غذاخوری خاکشیر را با عرق کاسنی و عرق شاهتره ترکیب کرده و میل نمایید.
- برای درمان خانگی کبد چرب با خاکشیر میتوانید آن را با آب پنیر، ترنجبین، بارهنگ و خرفه ترکیب نمایید.
10. قهوه بنوشید
براساس تحقیقات سال 2016، قهوه به نوعی محافظ کبد است. به طور خاص، تولید آنزیمهای کبدی که با التهاب مبارزه میکند را تحریک میکند. همان تحقیقات گزارش داده است که در بین مبتلایان به NAFLD، مصرف منظم قهوه باعث کاهش کلیت کبد میشود. به منظور کاهش خطر ابتلا به بیماری کبد، روزانه دو تا سه فنجان قهوه بنوشید. قهوه سیاه بهترین گزینه است، زیرا حاوی هیچ چربی و قندی اضافه نشده است.