کیست گانگلیون،‌ توده‌های غیرسرطانی یا سرطانی؟

کیست گانگلیون (Ganglion Cyst) یک تودهٔ دایره‌ای یا بیضی شکل و غیرسرطانی است که در زیر پوست و در امتداد مفصل‌ یا تاندون‌های مچ دست، دست، مچ پا یا پا دیده می‌شود. آنها از نظر اندازه با یکدیگر متفاوت هستند. گاهی اوقات می‌توانند به اندازهٔ یک توپ گلف بزرگ باشند و گاهی اوقات به‌ اندازهٔ یک نخود کوچک هستند؛ آنقدر کوچک که حتی نمی‌توانید آنها را زیر پوست ببینید. وقتی آنها را لمس می‌کنید، نرمی یا سفتی کیست‌ها را احساس خواهید کرد. کیست‌های گانگلیون رایج اما بی‌خطر هستند و راه‌های درمان شناخته‌شده‌ایی برای آنها وجود دارد. حتی ممکن است پزشک برای درمان‌، فقط صبر و مراقبت کردن را به شما توصیه کند. به مطالعهٔ این مقاله ادامه دهید تا با مهم‌ترین نکات مربوط به این کیست‌ها آشنا شوید.

علت کیست گانگلیون چیست؟

پزشکان متخصص ارتوپد بر این باور هستند که نشت مایع سینوویال (Synovial fluid) علت اصلی کیست گانگلیون در ناحیه مچ دست و پا است. سینوویال، مایعی غلیظی است که در بین مفصل‌‌های بدن قرار دارد. این مایع اصطکاک بین استخوان‌های بدن را کاهش می‌دهد و حرکت آنها را روان می‌کند. تحریک، ضربه یا آسیب مفصل و تاندون‌ها می‌توانند باعث تجمع این مایع و کیست‌های گانگلیون شوند. البته پزشکان متخصص تاثیر برخی بیماری‌های زمینه‌ایی مانند آرتریت را در ایجاد این کیست‌ها مهم می‌دانند.

کیست‌های گانگلیون را با چه علائمی بشناسیم؟

احساس برآمدگی در زیر پوست و در ناحیهٔ مچ دست، رایج‌ترین و مهم‌‌ترین نشانهٔ این نوع کیست‌ها هستند. ممکن است در ابتدا متوجه برآمدگی‌های کوچکی در این ناحیه شوید که اتفاقا هیچ دردی هم ندارند و هیچ مزاحمتی برای شما ایجاد نمی‌کنند. اما به مرور زمان احتمال بزرگتر شدن آن وجود دارد. گاهی اوقات جرمی که داخل کیست گانگلیون وجود دارد، در ناحیهٔ مفصل فشار ایجاد می‌کند به همین دلیل بیمار احساس التهاب و گزگز در ناحیه مچ دست خواهد کرد.

ریسک فاکتورهای کیست‌های گانگلیون در مچ دست و پا چیست؟

این بیماری هر فردی را می‌تواند درگیر کند، با این حال به‌نظر می‌رسد زنان بیشتر از مردان آن را تجربه می‌کنند (چیزی حدود سه برابر). اگر جزء آن دسته از افرادی هستید که از مچ دست خود به دلایل مختلف مانند فعالیت‌های ورزشی (ژیمناستیک) بیش از حد استفاده می‌کنید، ریسک بروز کیست گانگلیون در شما بیشتر از دیگران است.

کیست گانگلیون چند نوع است؟

پزشکان با توجه به مکان قرارگیری این نوع کیست‌ها، آنها را به‌صورت زیر طبقه‌بندی می‌کنند:

• پشت مچ دست: که معمولاً بزرگسالان و جوانان آن را تجربه می‌کنند. این نوع کیست‌ها اغلب به درمان خاصی نیاز ندارند و پس از مدتی خود‌به‌خود ناپدید می‌شوند.
• روی انگشت: که اغلب سالمندان آن را تجربه می‌کنند.
• جلوی مچ دست: این نوع کیست‌ها در بزرگسالان دیده می‌شود اما بیماران مبتلا به آرتریت نیز در معرض آن قرار دارند.
• در پایه انگشت که در علم پزشکی به غلاف تاندون فلکسور (flexor tendon sheath) معروف است.

در بیشتر موارد، این کیست در ناحیهٔ مچ دست دیده می‌شود و به ندرت به بافت‌های اطراف فشار وارد می‌کند. با این حال اگر در این زمینه به راهنمایی نیاز دارید، می‌توانید همین حالا از طریق مشاورهٔ آنلاین پزشکی، سوالات خود را از پزشک درمانکده بپرسید. درمانکده پلتفرمی است که در حوزهٔ خدمات آنلاین سلامت فعالیت دارد. شما برای دریافت نوبت آنلاین از بهترین دکتر فوق تخصص مغز و اعصاب، متخصص ارتوپدی، متخصص داخلی و… می‌توانید روی خدمات درمانکده حساب کنید.

کیست‌ گانگلیون چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک متخصص با توجه به شرح حال بیمار، بررسی علائم و معاینهٔ فیزیکی می‌تواند کیست‌های گانگلیون را تشخیص دهد. در طی معاینهٔ فیزیکی او محل کیست را فشار می‌دهد تا بررسی کند که بیمار دردی را حس می‌کند یا خیر. همچنین پزشک به محل کیست، نور نیز می‌تاباند تا شفافیت آن را ارزیابی کند. این نوع کیست‌ها اغلب دارای مایع هستند نه مواد جامد.

متخصص برای بررسی‌های بیشتر و رد سایر احتمالات پزشکی ممکن است بیوپسی (نمونه‌برداری، biopsy) یا سونوگرافی را نیز تجویز کند. این آزمایش‌ها اطلاعات دقیقی از مواد داخل کیست در اختیار دکتر معالج قرار می‌دهند.

درمان کیست‌ گانگلیون چگونه است؟

اگر کیست‌های گانگلیون باعث درد نشوند و دامنهٔ حرکتی مفصل را محدود نکنند، اغلب به درمان خاصی نیاز ندارند. در این شرایط پزشک توصیه‌های زیر به شما خواهد کرد:

مراقبت از مچ دست

• به مچ دست استراحت دهید و به آن استرس وارد نکنید.
• از مچ‌بندها برای بی‌حرکتی و کنترل مچ دست استفاده کنید. بی‌حرکتی مچ دست به مرور زمان باعث از بین رفتن این کیست‌ها خواهد شد.
• اگر کیست در ناحیهٔ مچ پا است، کفش‌های مناسب بپوشید، کفش‌هایی که باعث ایجاد فشار در این ناحیه نشوند.

آسپیراسیون (Aspiration)

اگر کیست درد داشته باشد و برای بیمار ناراحتی ایجاد کند،‌ پزشک با استفاده از شیوهٔ آسپیراسیون، مایع درون آن را تخلیه می‌کند. در این تکنیک پزشک مایع کیست را با استفاده از سوزن و سرنگ خارج خواهد کرد. البته باید بدانید تخلیه کیست، به این معنی نیست که بیماری دوباره عود نمی‌کند؛ احتمال بازگشت کیست وجود دارد. به همین دلیل باید از رفتارهایی که منجر به تنش در ناحیه مچ دست یا پا می‌شود، پرهیز کنید.

جراحی‎

در مواردی که کیست بزرگ و دردناک باشد یا به روش‌های غیرجراحی پاسخ ندهد، پزشک جراحی را توصیه خواهد کرد. البته بسیاری از افراد به دلیل زیبایی تمایل به جراحی کیست گانگلیون دارند. در طی آن متخصص کیست را از ناحیهٔ ساقه و ریشه خارج می‌کند، به همین دلیل احتمال عود آن بسیار کاهش می‌یابد. پس از جراحی ممکن است درمان فیزیوتراپی نیز به شما پیشنهاد شود. تکنیک‌های فیزیوتراپی در درمان بسیاری از بیماری‌ها مانند آرتریت، فلج بلز ، آرتروز،‌ آسیب‌های زانو و… به شما کمک می‌کند.

چطور از بروز کیست‌های گانگلیون جلوگیری کنیم؟

راه‌کار موثری برای پیشگیری از بروز کیست گانگلیون وجود ندارد. توجه به فعالیت‌های مچ دست و مدیریت استرس‌هایی که به آن وارد می‌شود، همچنان بهترین راه برای پیشگیری و درمان آن است.

برای درمان کیست گانگلیون به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

برای درمان در قدم اول می‌توانید به پزشکان عمومی یا متخصصان داخلی مراجعه کنید. آنها با بررسی شرایط می‌توانند در تشخیص، درمان و مدیریت کیست‌های گانگلیون به شما کنند.

اگر به ارزیابی بیشتر یا مراقبت‌های تخصصی نیاز داشته باشید، پزشک عمومی ممکن است شما را به یک متخصص ارجاع دهد. نوع متخصص به محل کیست گانگلیون، علائم و عوارض آن بستگی دارد. این متخصصان می‌توانند پزشکان جراح ارتوپد (Orthopedic surgeon)، روماتولوژیست (Rheumatologist)، جراح دست (Hand surgeon) و یا متخصص پا (Podiatrist) باشند.

برای دریافت نوبت آنلاین یا مشاورهٔ پزشکی با هر یک از این پزشکان در سراسر استان تهران، می‌توانید از خدمات آنلاین سلامت درمانکده استفاده کنید. هدف این مجموعه بالا بردن سطح سلامت عمومی جامعه و دسترسی راحت‌تر بیماران به پزشکان متخصص است. به همین دلیل با پزشکان در تخصص‌های مختلف همکاری دارد. این مجموعه بیش از ۵۰ تخصص پزشکی را پوشش داده است. با مراجعه به سایت درمانکده و دسترسی به لیست پزشکان در کوتاه‌ترین زمان می‌توانید به‌طور رایگان، نوبت ویزیت آنلاین دریافت کنید.