گبه انواعی از زیرانداز میباشد و همچون فرش بافی ارزش هنری بسیاری نیز دارد بطوریکه امروزه در همه جای دنیا طرفداران بیشماری را به خود جلب کرده.
گبه که به قالیچه خرسک نیز معروف است از جنس همان قالی میباشد با این تفاوت که در اندازه های کوچکتر و با پرزهایی بلندتر تهیه میشود و عمدتا هنر دست عشایر مناطق مختلفی چون بوشهر ، شیراز ، خراسان و … میباشد و در واقع جزو سرمایه اصلی این مردم محسوب میشود. لازم به ذکر است استان فارس با قدمتی ۱۵۰ ساله در زمینه گبه بافی را میتوان از پیشگامان این هنر در ایران دانست. این منطقه شامل ایل نشینانی چون ایلات قشقایی ، خمسه ، ممسنی و بختیاری میباشد و میتوان با جرات گفت که گبه های بافت ترکان قشقایی فارس از بهترین هاست بطوریکه در خارج از کشور نیز از اعتبار خاصی برخوردار میباشد.
فهرست مطلب
انواع طرح و نقش گبه
با وجود اینکه در گبه هیچ طرح از پیش تعریف شده‌ای وجود ندارد با این حال شاید بتوان گفت یکی از نقش های اصلی گبه های ایرانی را طرحی به نام “کم” تشکیل میدهد. اصطلاح محلی “کم” در واقع متشکل از یک مربع مستطیل و یک ردیف لوزی در وسط آن میباشد که رئوس هر یک از لوزی‌ها ، به رئوس لوزی‌های دیگر متصل است. گبه های اولیه ای با توجه به اینکه برای نیاز و مصارف شخصی تولید میشدند عموما ساده و بدون نقش بودند اما به مرور زمان و با تجاری شدن این کالا بافندگان آن با الهام گرفتن از عواملی چون طبیعت ، آمال و آرزوهایشان به ایجاد طرح های متنوعی دست زدند.
مهمترين طرح و نقشه گبه هاي عشاير قشقايي عبارتند از:
1-طرح شيري
2-طرح خشتي
3-طرح حوض گبه
4-گل گبه
5-طرح ايلاتي
6-طرح درختي
7-طرح هندسي
8-طرح ابرش
9-طرح چهار فصل
10-طرح اردک
گبه ها از چه موادی تولید می شوند؟
گبه از زیر اندازهای اصیل ایرانی است که از دیرباز توسط عشایر به وسیله پشم بز و گوسفند تولید می شد. عشایر برای تولید گبه از دارهای سنتی و پشم طبیعی حیوانات استفاده می کردند.
روستاییان برای رنگ زدن گبه از رنگ های طبیعی سیاه و سفید ، خاکستری یا قهوه ای و گاهی هم کرم رنگ استفاده می کردند؛ اما در حال حاضر گبه ماشینی در کارخانه ها توسط دستگاه ریسندگی و با استفاده از رنگ های شیمیایی متنوع و از جنس الیاف تولید می شود.
مزایا و معایب گبه چیست؟
دوام در عین زیبایی
گبه ها جزو انواع بسیار مقاوم فرش ها هستند که انواع مرغوب آن تا چندین سال زیبایی و جذابیت اولیه خود را حفظ می کنند.
دکوراسیون متفاوت
گبه ها بهترین انتخاب برای افزودن تنوع به دکوراسیون منزل و خاص تر و جذاب تر شدن دکوراسیون هستند. گبه های با طرح های مدرن برای سبک های مدرن و گبه ها با طرح های سنتی مثل گل بوته و… با سبک کلاسیک تطابق بیشتری دارند.
از گبه ها با طرح های سنتی برای ایجاد یک دکوراسیون تلفیقی و شیک در کنار وسایل مدرن هم می توان استفاده کرد.
گرما و صمیمیت
رفتن به گذشته ها و خاطرات قدیمی و سفر به صلح و صفا و سادگی زندگی عشایر با کمک گبه ها ممکن می شود. گبه ها با نقش های خاص و جذابشان علاوه بر گرم تر نمودن منزل در القای حس صمیمیت و سادگی نقش به سزایی دارند.
راحتی
گبه به دلیل داشتن پرزهای بلند و تراکم بالاتر بسیار نرم و راحت است.
اصالت ، زیبایی و دوام
اصالت ، زیبایی و دوام از ویژگی های فوق العاده گبه است ، مواردی چون کوچک بودن (گبه ها معمولاً در ابعاد بین ۲ تا ۶ متر تولید می شوند) و هم چنین گران بودن گبه های مرغوب جزو معایب آن ها محسوب می شود.
